Samen lerend de jeugdhulp verbeteren

Irene Meijvogel en Lennart van der Wel van Enver delen hun ervaringen met leernetwerken, een krachtig middel om complexe vraagstukken in de jeugdhulp aan te pakken. "Als je samenkomt om een probleem op te lossen, creëer je meteen commitment om iets te veranderen," zegt Lennart.

Leernetwerken zijn samenwerkingen waarin verschillende partijen, zoals ervaringsdeskundigen, professionals, beleidsmakers, opleiders en onderzoekers, samenkomen om ingewikkelde maatschappelijke problemen te bespreken. Lennart, kwartiermaker ervaringsdeskundigheid bij Enver, benadrukt dat ervaringsdeskundigen vaak al oplossingen aandragen vanuit hun eigen ervaring. "We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden," legt hij uit.

Breed perspectief

Leernetwerken richten zich op uiteenlopende problemen, zoals huiselijk geweld of de positie van ervaringsdeskundigen in de jeugdhulp. Irene, gedragswetenschapper bij Enver, heeft ervaren hoe waardevol het kan zijn om naar andere perspectieven te luisteren. In een leernetwerk over het perspectief van plegers van partnergeweld leerde ze dat zij het graag anders willen, juist omdat ze vader zijn. Het markeerde het inzicht dat de hulpverlening ook oog moet hebben voor de motivatie tot verandering van plegers.

Samen leren

Een leernetwerk brengt verschillende perspectieven samen, van ervaringsdeskundigen tot beleidsmakers. Daardoor ontstaan nieuwe zienswijzen die niet alleen aansluiten bij de doelgroep, maar ook bij het werkveld en beleid. Lennart merkt dat deelnemers vanuit hun ambitie dat het beter kan en het gezamenlijke enthousiasme verder blijven zoeken naar oplossingen.

Noortje Pannebakker van TNO ontwikkelde en onderzocht leernetwerken met de Hogeschool Leiden. Ze schreef vervolgens het Handboek van de LISO-werkwijze (Leren en Innoveren in het Sociaal Domein). Dit handboek biedt handvatten om leernetwerken succesvol te laten verlopen en de opgedane kennis verder te brengen.

Tijd

Samen leren is niet altijd eenvoudig. Het vergt tijd om elkaar te begrijpen en samen een probleem te doorgronden. Noortje benadrukt dat het belangrijk is om hier tijd voor vrij te maken, omdat het zich uiteindelijk terugbetaalt. Lennart vult aan: "Het kost tijd om een community te creëren die je helpt om door te zetten."

Irene heeft dit zelf ook ervaren: hoewel ze soms sneller resultaat had willen zien. "We hebben een reflectietool ontwikkeld om te evalueren of de hulp recht doet aan alle betrokkenen, ook aan de pleger. Maar het is geen tool die professionals dagelijks kunnen gebruiken. Dit vraagt nog om een vertaalslag naar de organisatie," vertelt ze. Dit laat zien hoe belangrijk het is om alle betrokkenen, inclusief professionals, voldoende te betrekken in het proces.

Leernetwerken als vliegwiel

Een goed functionerend leernetwerk kan als een vliegwiel werken voor verandering. Door mensen samen te brengen die wakker liggen van dezelfde problemen, ontstaat er een natuurlijke drive om samen tot oplossingen te komen. Lennart ziet dit als een krachtige manier om ervaringsdeskundigen een stem te geven, gelijkwaardig aan die van wetenschappers of beleidsmakers.

Noortje benadrukt dat het belangrijk is om duidelijke ambities te hebben bij de start van een leernetwerk. Deze geven richting in moeilijke tijden en zorgen ervoor dat iedereen hetzelfde doel voor ogen houdt. "Je leert van fouten en successen, en die kennis neem je mee naar je eigen organisatie, en verder," zegt ze.

Samen innoveren

Leernetwerken bieden niet alleen oplossingen voor complexe problemen, maar creëren ook innovatieve en gemotiveerde mensen. Het Handboek helpt organisaties om het proces te structureren en biedt adviezen en werkvormen om het beste uit leernetwerken te halen. Zo kunnen we samen leren, innoveren en de jeugdhulp blijvend verbeteren.